Samen werken aan een veilige, gezonde en duurzame leefomgeving?
- BezoekadresKelvinbaan 40 (2e etage), 3439 MT Nieuwegein
- PostadresPostbus 1475, 3430 BL Nieuwegein
- Telefoon030-2311377
- E-mailinfo@lbpsight.nl
Dit artikel verscheen eerder op de website van Bouwwereld.
31 maart 2021
Waar staan we met de MPG?
In dit artikel nemen we je mee door de feitelijke ontwikkelingen van de MPG, de interactie met BENG en de verwachte ontwikkelingen op de korte termijn. Per 1 januari zou de MPG-eis voor kantoren en woningen zoals we deze kennen, verlaagd worden naar 0,8 als eerste stap naar een halvering van de eis in 2030. Deze eerste stap is echter door een juridische koppeling aan de Omgevingswet uitgesteld maar niet afgesteld. Binnen BREEAM-NL 2020 is de huidige referentie-eis voor woningen 0,68 in combinatie met de BENG-eisen, technisch lijkt deze verlaging dan geen probleem. In dit artikel maken we verderop een inhoudelijke analyse en geven we praktische handvatten voor ontwerpen op beide prestaties.
MPG VOOR ANDERE GEBRUIKSFUNCTIES EN VERBOUW
Binnen BREEAM-NL wordt al jaren voor alle gebruiksfuncties een MPG-referentie-eis gehanteerd, het Bouwbesluit gaat dit jaar volgen met een prestatie-eis. Deze laatste vormt dan de ondergrens voor alle nieuwe bouwwerken in Nederland, de BREEAM-NL-referentie-eis blijft de ondergrens voor een BREEAM-NL-project om punten te halen op het MPG-criterium. In de kamerbrief van september 2020 over de voortgang is de volgende passage opgenomen. ”Als voorbereiding op de uitbreiding van het toepassingsgebied van de milieuprestatie-eis naar andere gebruiksfuncties naast nieuwbouw van woningen en kantoren en naar verbouw en transformatie, wordt een rekenmethode uitgewerkt.” Er is nog geen aangekondigde datum van inwerkingtreding, publicatie wordt verwacht in juli 2021.
VERSIES NMD EN BEPALINGSMETHODE
De nationale bepalingsmethode is opgebouwd uit twee delen, regels voor het maken van levenscyclusanalyses van bouwproducten (LCA) en regels voor het maken van een bouwwerkberekening (MPG/MKI). Per 1 januari 2021 is na een inwerkingtredingstermijn van zes maanden de nieuwe bepalingsmethode 1.0 van kracht. Hiermee is het deel regels voor de LCA bijgewerkt naar de herziening van de Europese bepalingsmethode. De regels voor de bouwwerkberekening moeten nog worden aangewezen in het Bouwbesluit, dit wordt voor dit voorjaar verwacht (samen met de prestatie-eis).
Waarom is dit ook niet gelijktijdig gedaan? De regels voor de bouwwerkberekening bevatten ook de weging van de milieu-indicatoren die met de LCA worden berekend. Hiervoor is een onderzoek uitgevoerd naar actualisatie van onze nationale weegfactoren (zoals in de bepalingsmethode 3.0 en daarvoor) versus aansluiting bij een Europese weging. Momenteel wordt op basis van het onderzoek een MPG-impactvergelijking gedaan tussen beide systemen, rond de zomer wordt een definitieve keuze verwacht en zullen ook de regels voor de bouwwerkberekening worden aangepast. Voor de praktische uitvoerbaarheid van de MPG-berekening maakt de weegset geen verschil, mogelijk wel in de resultaten van verschillende onderdelen.
MPG EN DE CIRCULAIRE BOUWECONOMIE
Het concept dat veel gebruikt wordt om de circulaire economie te beschrijven is de value hill (VH), waarbij aan de linkerzijde de waarde wordt toegevoegd (zowel economisch als in milieu-impact), de top van de piramide de gebruiksfase weergeeft en aan de rechterzijde het waarde verlies wordt weergegeven. Door het gebruik van verschillende circulaire strategieën (weergegeven aan de rechterzijde) kan waardeverlies beperkt worden.
Deze VH kan op product-, element- of bouwwerkniveau geanalyseerd worden met de Nationale Milieudatabase (NMD). In de onderstaande matrix is de relatie tussen de NMD en de circulaire economie schematisch uitgewerkt. De MPG is een sommatie van vier afzonderlijke modules, die inmiddels ook aanvullend als losse informatie worden getoond.
Een groot deel van deze indicatoren was al opgenomen in de bepalingsmethode, een aantal (gemarkeerde) indicatoren zijn recent toegevoegd, deze leggen we nog kort even uit.
BELANGRIJKE STAP
In oktober 2020 is een wijziging op de bepalingsmethode gepubliceerd met aanvullende regels voor voorzien en onvoorzien hergebruik. Hiermee is een belangrijke stap gezet voor een relevante strategie voor de circulaire bouweconomie. Deze wijziging is per 1 januari 2021 van kracht voor de LCA-regels, hiermee kunnen aanbieders van hergebruikte producten of producten als dienst hun data aan de NMD aanbieden. De rekenregels voor onvoorzien hergebruik (urban mining) worden van kracht met de aanwijzing van deze versie voor het Bouwbesluit zoals verwacht dit voorjaar met de prestatie-eis.
AANVULLENDE INZICHTEN
Naast data over milieueffecten van bouwproducten (milieuprestatie) zal de NMD per 1 januari 2021 ook data opnemen over de onderliggende parameters uit een LCA-rapport, zoals de materiaalstromen in kg (onder andere secundair materiaal input, secundair materiaal output, materiaal voor recycling, materiaal voor hergebruik), de hoeveelheid hernieuwbare energie die gebruikt is en het waterverbruik in de keten. Hiermee is een volgende stap gezet in het geven van aanvullende inzichten op het aspect circulariteit van bouwmaterialen.
Tot slot is een aantal indicatoren opgesteld die afgeleid kunnen worden van de LCA-gegevens (milieu-effecten en parameters) en een oordeel over de mate van circulariteit ondersteunen vanuit het materiaalperspectief. Deze indicatoren zijn gebruikt in de MIA/VAMIL-code voor circulaire gebouwen (utiliteit & industrie).
EN HOUT DAN…
oals geschetst in de inleiding zijn de aangepaste LCA-regels – zoals per 1 juli gepubliceerd door de NMD – per 1 januari 2021 van kracht. De opslag van biogeen CO2 in biobased materialen, bijvoorbeeld hout, is als indicator toegevoegd aan de milieu-indicatoren die moeten worden berekend naast het fossiele CO2.
Hieronder een voorbeeld van het effect hiervan, in de productiefase van het hout is er een verbetering van het milieu-effect CO2 van bijna 700 procent. Bij alle houtproducten in de NMD is dit effect aanwezig, er is dus per saldo in de productiefase sprake van een – impact en dus opslag van CO2.
CO2 eq. (kg) voor 1 kg productie CO2 eq. (kg) voor 1 kg productie
Product uit NMD Bepalingsmethode Bepalingsmethode
2020 en eerder 2021
1 kg 0024-fab&Hout, zachthout, vuren, grenen, 0,5110105 -0,300573
lariks, douglas, gelamineerd.
GEEN PROBLEEM DUS?
Bij elke product in de NMD wordt een volledige levenscyclus doorgerekend, inclusief een scenario einde leven. Als je aan het eind dit voorbeeldproduct weer zou verbranden komt de opgeslagen CO2 weer vrij. Deze scenario’s kunnen door de sector zelf worden opgesteld voor producten (uiteraard mits technisch, juridisch en economisch aannemelijk). Het zou voor de sector waardevol zijn om hier ‘duurzame c.q. circulaire varianten’ van uit te werken. Zolang deze varianten er nog niet zijn, geven de modulaire milieudata inzicht in de tijdelijke opslag over de levensduur van het product. Momenteel wordt onderzocht of hier aanvullende waardering voor moet komen.
Meer weten over de MPG? Neem contact op met onze collega’s Jaanika Makara of Jeannette Levels-Vermeer.