Samen werken aan een veilige, gezonde en duurzame leefomgeving?
- BezoekadresKelvinbaan 40 (2e etage), 3439 MT Nieuwegein
- PostadresPostbus 1475, 3430 BL Nieuwegein
- Telefoon030-2311377
- E-mailinfo@lbpsight.nl
Cultuurhuis Amare, Den Haag
Hoe onze disciplines samenkomen in één groots project
Cultuurhuis Amare in Den Haag is een iconisch en complex gebouw, met een verhaal achter elke deur. Met vier grote zalen, ongeveer twaalfhonderd verschillende ruimtes en een oppervlakte van ruim zeven voetbalvelden is het met recht een bouwkundig hoogstandje.
Rob Dekkers, senior adviseur bouwakoestiek, vertelt hoe LBP|SIGHT nauw betrokken was bij het ontwerp, de ontwikkeling en realisatie van het gebouw op het gebied van akoestiek, bouwfysica, brandveiligheid en duurzaamheid.
1.200
verschillende ruimtes
4
zalen
54.000
m² vloeroppervlakte
UITDAGING
Uitgebreid programma van eisen
Het eerste idee voor een nieuw cultuurhuis ontstond al in 2009. In plaats van groot onderhoud uit te gaan voeren aan de bestaande Dr. Anton Philipszaal en het Lucent Danstheater, gaf de gemeente Den Haag de voorkeur aan nieuwbouw. Dit om een meer up-to-date, duurzaam gebouw neer te kunnen zetten én om het Koninklijk Conservatorium terug te halen naar het stadscentrum. Hoewel de uiteindelijke plannen even op zich lieten wachten, werden eind 2014 uiteindelijk drie bouwconsortia benaderd voor de bouw van Amare. Toen nog onder de werknaam Onderwijs- en Cultuurcomplex (OCC). Rob: “Dat was het moment waarop wij werden ingeschakeld door VolkerWessels, dat met bouwcombinatie Cadanz (Boele & van Eesteren | Visser & Smit Bouw) deelnam aan de tender. Er was een heel uitgebreid programma van eisen. Alleen al op het gebied van akoestiek werden er duizenden eisen aan het gebouw gesteld.”
Stedenbouwkundige inpassing
Behalve het realiseren van wat nu Amare is, was ook het maken van een plan voor 50.000 m2 ‘commercieel vastgoed’ onderdeel van de opgave bij de tender. Dit deel van de ontwerpopgave kreeg van het VolkersWessels-team de passende naam ‘Sonate’. Het omvat de bouw van de woontorens Adagio, Bolero en Cantate, met hoogtes van 70 tot 90 meter.
Rob: “Amare en de drie torens zijn heel belangrijk in de afronding van het centrum van Den Haag. De nieuwbouw en haar directe omgeving moesten een kwalitatieve impuls geven aan de leefomgeving in dit gebied. De torens zijn in de realisatie losgetrokken van het project Amare. Het Stadsbalkon, straks gelegen tussen Amare en de torens Bolero en Cantate, vormt als openbaar gebied echter een belangrijke verbinding tussen de stad en de Rivierenwijk.”
Een complex gebouw
Rob vervolgt: “Amare is een heel complex gebouw. In de tenderfase werkten we als team binnen vijf maanden van een blanco tekening naar een boekwerk met alle plattegronden en constructies. In dat ‘bidbook’ waren ook sfeerbeelden van de buitenzijde, het interieur en de stedenbouwkundige inpassing opgenomen. Een uitdagende opgave, maar dankzij onze rijke ervaring bij de advisering van andere culturele instellingen waren alle essentiële aspecten op het gebied van akoestiek, bouwfysica, brandveiligheid en duurzaamheid op hoofdlijnen al adequaat verwerkt in het ontwerp. Dat neemt niet weg dat in de jaren na gunning van het project aan ons team nog vele zaken verder zijn verfijnd. We hebben dit steeds verder uitgewerkt naarmate het ontwerp en de bouw vorderden.”
OPLOSSINGEN
Doordat we vanuit LBP|SIGHT adviseerden over verschillende disciplines, werkten er uiteindelijk een behoorlijk groot aantal collega’s mee aan het project. Rob: “LBP|SIGHT kan echt een one-stop-shop-advisering bieden. Daarbij wordt de specifieke kennis van collega’s volop benut, en kunnen we een breed scala aan vraagstukken op onze terreinen bedienen. Ik geloof dat je samen tot het beste eindresultaat komt, en dat kennis gedeeld moet worden.”
Akoestisch advies
Het realiseren van een gebouw als Amare kent vele akoestische uitdagingen. Zo was onder andere het concept van los in het gebouw geplaatste zalen een noodzakelijk unicum. Dat concept introduceerden we al in de tenderfase. Dit betreft de Concertzaal (voor het Residentie Orkest), de Amare Studio (repetitiezaal voor het orkest), de Theaterzaal (voor het Nederlands Dans Theater) en de Conservatoriumzaal. Deze zalen zijn constructief volledig losgekoppeld van de rest van het gebouw.
LBP|SIGHT nam daarnaast ook de beheersing van de geluidoverdracht van buiten naar binnen en vice versa voor zijn rekening. Voor dat laatste hadden we veelvuldig overleg met de Omgevingsdienst Haaglanden. De Wet milieubeheer stelt namelijk strenge eisen aan het beperken van geluid buiten een gebouw. Uiteindelijk resulteerde dit in zware glaspakketten in de gevels van Amare, die overigens ook hebben bijgedragen aan de buitengewoon hoge thermische kwaliteit van de gebouwschil.
Bouwfysisch advies
Een van de wensen van de gemeente Den Haag was het neerzetten van een duurzaam gebouw. Zo waren er onder meer hoge eisen qua energieverbruik. Rob: “Uiteindelijk hebben we gevels ontwikkeld op het niveau van een passiefhuis. De warmteweerstand van de schil is twee keer zo hoog als het huidige wettelijk minimum. Het mooie aan Amare is dat in de gevels zowel de bouwfysische als de akoestische eisen samenkomen. Zo heeft de gevelopbouw wel vier of vijf verschillende functies. Daar konden we als adviseur een hoop creativiteit in kwijt.”
Brandveiligheidsadvies
Amare is een dermate groot gebouw, dat de voorschriften uit het Bouwbesluit hier niet passend voor zijn. Daarom hebben we een brandveiligheidsconcept ontwikkeld waarmee – op een andere, maar ten minste gelijkwaardige manier – invulling wordt gegeven aan de brandveiligheid van het gebouw en de gebruikers ervan. Rob: “Daarom is overal een sprinklersysteem geïmplementeerd, op een paar zalen na. Ook de vluchtwegen in het pand zijn heel belangrijk. Er kunnen in totaal zo’n 6.600 mensen tegelijk aanwezig zijn, en die moeten allemaal in korte tijd kunnen vluchten. Onze collega’s van brandveiligheid werkten hiervoor de verschillende scenario’s en uitgangspuntendocumenten (UPD’s) uit.”
Tot slot ontwikkelde Rob ook een nooit eerder vertoond concept voor de brandscheidingen in het gebouw. “Amare bestaat uit vijf constructies: vier zalen en een vijfde ‘omloopconstructie’. Die laatste kan meebewegen bij harde wind. Voor de vereiste, extreem hoge onderlinge geluidscheiding zijn de vier zalen allemaal apart gefundeerd. Deze zalen bevinden zich binnen het gebouw en worden niet door wind belast. De ‘omloopconstructie’ moet dus ten opzichte van de zalen vrij kunnen bewegen, zonder dat er (omwille van de akoestische eisen) onderling contact kan ontstaan. Dat maakte het echter lastig om ‘vaste’ brandscheidingen aan te brengen. Om dit op te lossen voorzagen we de brandwerende wanden van een mechaniek. Deze wanden staan op de vloeren van de (bewegende) omloopconstructie, maar sluiten ook aan op de wanden van de (niet bewegende) zalen. Zo is in Amare een groot aantal ‘dansende’ wanden gerealiseerd. Hoe toepasselijk in dit gebouw! De uitwerking van dit concept was overigens uiterst complex. Met drie man werkten we aan het maken van de details. Een prachtige uitdaging waarin ik mijn creativiteit goed kwijt kon.”
Duurzaamheidsadvies
Een BREEAM Excellent-certificaat en een hoge GPR-score waren belangrijke doelstellingen voor de gemeente Den Haag. Rob: “Gelukkig hebben we bij LBP|SIGHT veel specialisten op het gebied van duurzaamheid in dienst en konden we ook hierover integraal adviseren. Uiteindelijk hebben alle partijen samengewerkt om van Amare een duurzaam gebouw te maken. Dat zie je bijvoorbeeld terug in het gebruik van gerecycled beton en de vierduizend vierkante meter aan zonnepanelen op het dak. En op de gevels van het gebouw zijn kasten voor vogels en vleermuizen aangebracht. Ook binnen is rekening gehouden met duurzaamheid. Bijvoorbeeld met het gebruik van LED-verlichting door het hele gebouw. Verder worden de toiletten doorgespoeld met opgevangen regenwater en de urinoirs zijn zelfs watervrij.”
RESULTAAT
Samenwerken met passie
Amare is een prachtig gebouw geworden en een thuis voor het Koninklijk Conservatorium, het Nederlands Dans Theater en het Residentie Orkest. Ook Stichting Amare – die zorgdraagt voor de exploitatie van het gebouw – heeft er haar domicilie. Zelf geeft Rob er inmiddels als vrijwilliger regelmatig rondleidingen. De gebruikers en bezoekers zijn enthousiast. Rob: “Waar ik het meest trots op ben? Op het feit dat de instellingen heel blij zijn met het pand en dat bezoekers hier zo graag komen én terugkomen. Dat is uiteindelijk het doel van een gebouw: mensen moeten er met plezier werken en naartoe gaan – van de opdrachtgever tot de instellingen en de bezoekers. Amare is voor mij hét voorbeeld van mijn persoonlijke streven als ingenieur: samen met passie toewerken naar het gewenste hoogwaardige resultaat, met oog voor ieders belang.”
Over Amare
Amare is hét huis voor cultuur, educatie, events en ontmoeting. In het gebouw zijn Stichting Amare, het Koninklijk Conservatorium, het Nederlands Dans Theater en het Residentie Orkest gevestigd. Stichting Amare beheert en programmeert het gebouw en is de verbinder in de samenwerking met de bewoners van het gebouw Amare, de buren aan het Spuiplein en het culturele veld.
- Aannemer: Bouwcombinatie Cadanz (Boele & van Eesteren | Visser & Smit Bouw)
- Architecten: NOAHH | Network Oriented Architecture en Jo Coenen Architects & Urbanists
- Akoestisch ontwerp: Studio DAP
- Installatieontwerp: Ingenieursburo Linssen
- Constructeur: Aronsohn Raadgevende Ingenieurs
- Theateradviseur: Theateradvies